Προσωπογραφία Γεωργίου Αβέρωφ, 1896

Ο Κωνσταντίνος Παρθένης αντιπροσωπεύει την ηρωική φάση του ελληνικού Μοντερνισμού, που κατάφερε να πραγματοποιήσει στην αρχή του 20ού αιώνα τη ρήξη με το καλλιτεχνικό κατεστημένο του Μονάχου. Η κοσμοπολίτικη παιδεία του Αλεξανδρινού ζωγράφου (Ιταλία, Βιέννη, Παρίσι) εξηγεί τον ιδιότυπο εκλεκτικισμό του. Τις ποικίλες επιδράσεις που δέχτηκε κατάφερε, ωστόσο, να τις υποτάξει στο δικό του μοναδικό ύφος, που το χαρακτηρίζει ο ιδεαλισμός, η μουσική αίσθηση, ο ρυθμός, η πνευματική μεταστοιχείωση της ζωγραφικής ύλης. Στα έργα που φιλοτεχνεί στη Βιέννη και την Ελλάδα κατά την πρώτη διαμονή του (1903 - 1907) αναγνωρίζουμε την ισχυρή έλξη που άσκησε πάνω του η Sezession,η βιεννέζικη εκδοχή του Συμβολισμού και της Αρ Νουβώ, και ιδιαίτερα ο Γκούσταβ Κλίμτ: η ανάπτυξη της σύνθεσης στην επιφάνεια, ο υψηλός ορίζοντας χωρίς ουρανό, η διακοσμητική σχηματοποίηση, η στιγμογραφία (pointillisme), τα ψυχρά χρώματα κυριαρχούν σε αυτά τα έργα. Μετά την επαφή του με την παρισινή πρωτοπορία (1909 - 1911) και την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο Παρθένης ερμηνεύει το ελληνικό φως με ζωηρότερα χρώματα, επηρεασμένος από τους μεταïμπρεσιονιστές ζωγράφους και τους φωβ. Οι Γάλλοι συμβολιστές, όπως ο Πυβί ντε Σαβάν, από τους παλαιότερους, και οι ναμπί, κυρίως δε ο Μωρίς Ντενί, από τους νεότερους, φαίνεται πως σφράγισαν το έργο του όχι μόνο στη μορφολογία, αλλά και στις θεματικές του επιλογές με τα θρησκευτικά έργα και τις ιδεαλιστικές αλληγορίες, που κυριαρχούν στη δημιουργία του ζωγράφου κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου.

Στους δασκάλους του Παρθένη προστίθενται τώρα οι βυζαντινοί αγιογράφοι και ο Θεοτοκόπουλος μέσα στον ιδεολογικό ορίζοντα της Γενιάς του ’30. Στα έργα αυτής της περιόδου ανιχνεύουμε και την επίδραση του Κυβισμού. Τα ώριμα έργα του Παρθένη μας προτείνουν μια ιδεατή Ελλάδα του μύθου και της Ιστορίας όπου συμβιώνουν αρμονικά οι ολύμπιοι θεοί, οι βυζαντινοί άγιοι και οι ήρωες της Επανάστασης.